SES YALITIMI

Ses konusunun çok iyi bilinmesi ses yalitiminda etkili sonuçlarin alinmasina vesile olacaktir. Ses, bir ortam içerisinde titresimlerden olusan fiziksel bir hareket seklinde yayilir. Titresim yüzdesi genis bir dizi üzerinde degisebilir. Eger bu hareket isitme frekansi dizisi içinde ise kulak ve diger yardimci alici organizmalar tarafindan ses olarak algilanir. Sesin bir noktadan ötekine iletimi için, elastik bir ortamin varligi gereklidir. Bazen cisimler çevrelerindeki havayi titrestirirken, titresim hareketleri hissedilir, hatta görülür. Sesin havadaki hizi, sicaklik, basinç ve neme bagli olarak az da olsa degisebilir. Sesin, 20°C oda sicakliginda hizi; 344 m/s ‘dir.

Bir ses yutucu malzeme ile enerjinin tamaminin yutulmasi beklenmemelidir. Bu nedenle, gürültü seviyesinde 10 dB ‘den daha fazla bir azalma beklenmesi pratik olmadigi gibi ekonomik de olmamaktadir. 10 dB azalma gürültü düzeyinin yari yariya azalmasi seklinde algilanir. Son yillardaki bilimsel ve teknolojik gelismeler sonucu toplum hayatinda ortaya çikan gürültü sorunu, ülkemizde de önem kazanmaya baslamistir. Aslinda gürültü kontrolü, çagdas yasam konforunun ayrilmaz bir parçasi olup, insan sagligi ile de dogrudan iliskilidir.

Gelismis ülkelerdeki yapilarda canlilarin, özellikle insanin, gürültüden korunmasi, uyulmasi zorunlu yönetmelik ve standartlarla güvence altina alinmistir. Ülkemizde ise henüz, bazi önemli yapilar hariç, bu konuda ciddi ve tutarli sayilabilecek herhangi bir yönetmelik veya standart yoktur. Gürültünün insan sagligi üzerindeki olumsuz etkileri yaninda, günlük normal faaliyetleri (radyo dinleme, kisiler arasindaki konusma, televizyon seyretme, telefonla konusma, uyuma) de olumsuz yönde etkiledigi saptanmistir. Diger ülkelerde yapilan çalismalar Avrupa’daki bazi konutlarin ses yalitim oranlarinin bile uluslararasi standartlarin altinda oldugunu göstermektedir. Ancak, yeni yapilan binalarda standartlara uygun ses yalitiminin saglanmasi için gereken özenin gösterildigi saptanmaktadir. Ülkemizdeki çalismalarda ise konutlarin ses yalitim durumlarinin Avrupa’daki konutlara göre daha kötü oldugunu göstermektedir.

Hatta Istanbul ve Izmir ‘deki konutlarin çogunlugunda konut içi gürültü düzeyinin rahatsiz edici düzeylerde oldugu bile saptanmistir. Bu durum, konutlardaki ses yalitimina Türkiye ‘de henüz gerekli özenin verilmedigini ortaya koymaktadir. Gürültünün kendi kaynaginda yok edilmesi mümkün olmadigi zaman, ortamda yayilmasini engellemek için gerekli önlemler alinir. Bu önlemler, sesin yayildigi ortama engel, panel veya duvar yapilmasi ile saglanir. Bu durumda engel malzemenin ses iletim kaybi ve ses yalitim orani önemli rol oynar. Sonuç olarak, ortamdaki sicaklik yükseldikçe ses hizi artmakta, basinç artinca ses hizi düsmektedir.